Ναουάλ Ελ Σααντάουι

ΦΙΡΝΤΑΟΥΣ-Ναουάλ Ελ Σααντάουι

   «Άσε με να μιλήσω και μη με διακόψεις. Δεν έχω χρόνο να σ' ακούσω, στις έξι το απόγεμα θα έρθουν να με πάρουν. Αύριο το πρωί δε θα υπάρχω. Δε θα 'μαι σε κανένα γνωστό μέρος. Το ταξίδι αυτό, σ' έναν τόπο που κανείς πάνω σε τούτη τη γη δεν τον γνωρίζει -ταξίδι που δεν το έχουν κάνει ούτε βασιλιάδες, ούτε πρίγκιπες, ούτε κυβερνήτες, ούτε αστυνομικοί-, με γεμίζει περηφάνια. Πάντα αναζητούσα κάτι να με κάνει περήφανη, κάτι για να νιώσω πως είμαι ανώτερη, ανώτερη κυρίως απ' τους βασιλιάδες, τους πρίγκιπες, τους κυβερνήτες. Έπαιρνα στα χέρια μου μια εφημερίδα, έβλεπα τις φωτογραφίες τους κι έφτυνα τα πρόσωπά τους. Το 'ξερα ότι δεν έφτυνα παρά μόνο την εφημερίδα, που τη χρειαζόμουν για να στρώσω τα ντουλάπια της κουζίνας. Όμως το έκανα, κι ύστερα άφηνα το φτύμα εκεί που ήταν, να στεγνώσει».

   Η γυναίκα αυτή είναι αληθινή, με σάρκα και οστά, ένα αδάμαστο γυναικείο πνεύμα εγκλωβισμένο στον κόσμο των αντρών. Αναζητώντας την ελευθερία και το σεβασμό, η Φιρντάους προσπαθεί να δραπετεύσει απ' τη ζωή που της έχει επιβληθεί. Δούλα ως παιδί, δούλα ως σύζυγος, δούλα ως υπάλληλος, δούλα ως πόρνη, ελεύθερη μονάχα ως δολοφόνος.
Το βράδυ πριν την εκτέλεσή της, η Φιρντάους αφηγείται την ιστορία της, σ' ένα από τα πιο κλασικά και πολυμεταφρασμένα κείμενα της φεμινιστικής γραμματείας. Δεν είναι τα βάσανα της Φιρντάους που κάνουν την ιστορία της μια διαχρονική γυναικεία υπόθεση. Είναι η απλότητα του μηνύματός της: πως στον κόσμο της πατριαρχίας, καμιά γυναίκα δεν είναι ελεύθερη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Nawal el Saadawi, Tahrir, April 2012

   Η Ναουάλ Ελ Σααντάουι ήταν Αιγύπτια ιατρός, συγγραφέας, φεμινίστρια, ψυχίατρος, γυναικολόγος, μυθιστοριογράφος, πολιτικός, ακτιβίστρια. Η Ναβάλ Ελ Σααντάουι γεννήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 1931 σε ένα μικρό χωριό της Αιγύπτου, το Kafr Tahla. Ο πατέρας της ήταν κυβερνητικός αξιωματούχος, στο Υπουργείο Παιδείας και είχε πάρει μέρος στην Αιγυπτιακή Επανάσταση του 1919. Το 1955 αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Καΐρου. Τόσο κατά τη διάρκεια της πρακτικής της όσο και αργότερα, όταν εργαζόταν ως ιατρός στη γενέτειρά της, είδε την καταπίεση που υφίσταντο οι γυναίκες και τα προβλήματα κάθε είδους που αντιμετώπιζαν στην καθημερινότητά τους. Όταν προσπάθησε να προστατεύσει μια από τις ασθενείς της, που ήταν θύμα οικογενειακής βίας, κλήθηκε πίσω στην πρωτεύουσα.

   Στην ηλικία των έξι ετών υπέστη, παρουσία της μητέρας της, κλειτοριδεκτομή από μια μαμή του χωριού. Πολλά χρόνια αργότερα, το 1980, περιέγραψε το γεγονός στο βιβλίο της The Hidden Face of Eve: Women in the Arab World:

Δεν ήξερα τι είχαν κόψει από το σώμα μου και δεν έψαξα να βρω. Απλώς έκλαψα και φώναξα την μητέρα μου για βοήθεια. Αλλά το χειρότερο σοκ από όλα ήταν όταν κοίταξα γύρω και την βρήκα να στέκεται στο πλευρό μου. Ναι ήταν αυτή, δεν μπορούσα να είχα κάνει λάθος, με σάρκα και οστά, ακριβώς στην μέση αυτών των ξένων ανθρώπων, μιλούσε μαζί τους και τους χαμογελούσε, σαν να μην είχαν πάρει μέρος στη σφαγή της κόρης της μερικά λεπτά πριν.

   Έχει γράψει πολλά βιβλία σχετικά με τη θέση των γυναικών στον μουσουλμανικό κόσμο και έχει καταγγείλει την πρακτική της κλειτοριδεκτομής (που υπέστη και η ίδια σε μικρή ηλικία) και είναι διαδεδομένη σε διάφορες χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Υπήρξε από τους ιδρυτές της «Αραβικής Ένωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα» (Arab Association for Human Rights). Επίσης ίδρυσε την «Ένωση Αλληλεγγύης για τις Γυναίκες στον Αραβικό κόσμο» (Arab Women's Solidarity Association), την «Ένωση για την Αγωγή Υγείας» (Health Education Association) και την «Ένωση Αιγυπτίων γυναικών συγγραφέων» (Egyptian Women Writer’s Association).Ήταν αρχισυντάκτρια του περιοδικού Health Magazine στο Κάιρο και συντάκτρια στο ιατρικό περιοδικό Medical Association Magazine.Έχει τιμηθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης με το Βραβείο «North-South» ενώ της απονεμήθηκε και το "Inana International Prize" στο Βέλγιο.

   Η συγγραφέας Nawal El Saadawi έχει αντιμετωπίσει με θάρρος τις απειλές φυλακής, εξορίας και θανάτου στον αγώνα της ενάντια στη γυναικεία καταπίεση. Εκπαιδεύτηκε ως γιατρός, στη συνέχεια εργάστηκε ως ψυχίατρος και λέκτορας πανεπιστημίου και έχει δημοσιεύσει σχεδόν 50 μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και συλλογές διηγημάτων. Το έργο της, το οποίο αντιμετωπίζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην Αίγυπτο και σε όλο τον κόσμο, πάντα προσέλκυε οργή, αλλά ποτέ δεν φαίνεται να το απαρνήθηκε αυτό. Συνέχισε να ασχολείται με αμφιλεγόμενα ζητήματα όπως η πορνεία, η ενδοοικογενειακή βία και ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός στα γραπτά της. Αυτό έγινε με σημαντικό κόστος. Το 1972, το μη λογοτεχνικό της βιβλίο Γυναίκες και σεξ (το οποίο περιλάμβανε κριτική για τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων) την οδήγησε στο να χάσει τη δουλειά της ως γενική διευθύντρια δημόσιας υγείας του αιγυπτιακού υπουργείου Υγείας. Το 1981, οι ειλικρινείς πολιτικές της απόψεις την οδήγησαν να κατηγορηθεί για εγκλήματα κατά του κράτους και να φυλακιστεί για τρεις μήνες – χρησιμοποίησε το χρόνο για να γράψει τα Αναμνήσεις από τη Γυναικεία Φυλακή σε ένα ρολό χαρτί υγείας, με ένα μολύβι φρυδιών που εισήγαγε λαθραία ένας συνάδελφός της φυλακισμένος. Το 1993 διέφυγε στις ΗΠΑ μετά από απειλές θανάτου εναντίον της από θρησκευτικές ομάδες.

Πέθανε στις 21 Μαρτίου 2021.