The kiss
Το φιλί, 1907 του Γκούσταβ Κλιμτ
10 γεγονότα που ίσως δεν γνωρίζετε για το "The Kiss"
1. Η μετα-βικτοριανή κοινωνία των αρχών του 1900 αντιλαμβανόταν το "The Kiss" ως πορνογραφικό, παρόλο που και οι δύο φιγούρες ήταν πλήρως ντυμένες.
2. Παρά τη δημόσια κατακραυγή που προκάλεσε, το "The Kiss" πούλησε πριν ο καλλιτέχνης το ολοκληρώσει εντελώς. Το μουσείο Belvedere της Βιέννης, στην Αυστρία, ήταν ο αγοραστής.
3. Η τιμή πώλησης των 25.000 κορωνών - περίπου 240.000 $ σε σύγχρονο αμερικανικό νόμισμα - ήταν πέντε φορές υψηλότερη από αυτή οποιουδήποτε πίνακα που πουλήθηκε προηγουμένως στη Βιέννη. Αλλά αυτή η τιμή αποδείχθηκε μια συμφωνία. Η λιγότερο διάσημη (αν και αρκετά διάσημη) Adele Bloch-Bauer του Kimt την πούλησα για 135 εκατομμύρια δολάρια το 2006. Οι New York Times σημείωσαν εκείνη την εποχή ότι αυτό ήταν «το υψηλότερο ποσό που πληρώθηκε ποτέ για έναν πίνακα».
4. Ο πίνακας είναι υπερμεγέθης, με διαστάσεις περίπου 6 x 6 πόδια.
5. Ο καλλιτέχνης και το έργο είναι νόμιμο χρήμα. Το 2003, το αυστριακό νομισματοκοπείο εξέδωσε ένα χρυσό νόμισμα 14 γραμμαρίων, 100 ευρώ που έδειχνε το κεφάλι του Γκούσταβ Κλιμτ και στην άλλη πλευρά, ένα χαρακτικό του «Το φιλί».
6. «Το φιλί» είναι ο τελευταίος πίνακας της Χρυσής Περιόδου του Κλιμτ, κατά την οποία ενσωμάτωσε φύλλα χρυσού στα έργα του. Αυτή η πρακτική αντανακλά την έντονη επιρροή της θρησκευτικής τέχνης του Μεσαίωνα με χρυσές λεπτομέρειες καθώς και τα ιερά έργα που δημιουργήθηκαν από καλλιτέχνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι θεώρησαν ότι πίνακες όπως «Το φιλί» είναι ιεροσυλίες.
7. Ο καλλιτέχνης δημιούργησε το «The Kiss», τον πιο εμβληματικό πίνακα του, μετά από μια θλιβερή αποτυχία. Κατά τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, ο Klimt ολοκλήρωσε μια σειρά που είναι γνωστή ως ζωγραφική οροφής της Βιέννης στη μεγάλη αίθουσα του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Λόγω σε μεγάλο βαθμό των γυμνών φιγούρων αυτής της σειράς, η καθιερωμένη καλλιτεχνική κοινότητα τις χλεύασε ως πορνογραφικές. Ο Κλιμτ ζήτησε τελικά τη βοήθεια ενός πλούσιου προστάτη για να επιστρέψει την προμήθεια 30.000 κορωνών στο Υπουργείο Παιδείας της Βιέννης και πήγε τους πίνακές του αλλού.
8. Ένας παράγοντας που διακρίνει το «The Kiss» από τα περισσότερα έργα του καλλιτέχνη είναι η συμπερίληψη ενός άνδρα και μιας γυναίκας μαζί. Άλλοι πίνακες που παρουσιάζουν και τα δύο φύλα περιλαμβάνουν τη Ζωφόρο του Μπετόβεν από το 1901,Fulfillment (The Embrace) από το 1905 και Death and Life από το 1910.
9. Το "The Kiss" είναι ένα ménage διαφορετικών σχολών τέχνης. Το φύλλο χρυσού ακούει πίσω σε τέτοια βυζαντινά έργα τέχνης όπως τα ψηφιδωτά στην εκκλησία του San Vitale. Η σύνθεση του έργου αντανακλά την επιρροή των ιαπωνικών εκτυπώσεων που ήταν επίσης εμφανής σε μερικούς προηγούμενους ιμπρεσιονιστικούς πίνακες. Τα αντιθετικά μοτίβα των μανδύων των δύο εραστών αντικατοπτρίζουν το κίνημα Arts and Crafts της εποχής και συνολικά, ο Klimt διαπότισε το "The Kiss" με στοιχεία του χαρακτηριστικού του στυλ Art Nouveau.
10. Προς το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι πίνακες οροφής του Πανεπιστημίου της Βιέννης ήταν μεταξύ πολλών έργων τέχνης του Κλιμτ που καταστράφηκαν από τα γερμανικά στρατεύματα που υποχωρούσαν. Το "The Kiss", ωστόσο παραμένει στην έκθεση στο Belvedere.
-«Γρατσουνάει το πρώτο σου φιλί, όπως το πρώτο σου ποίημα.
Κι είναι οι δύο αυτές αγριμάδες που, αν συμπέσουν και κάνουν καινούριο φεγγάρι, μπορεί να ξαναγραφτεί απαρχής η ιστορία του κόσμου.»
(Oδυσσέας Ελύτης)
κι απέραντο φιλί μου.
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης
«Μια φωτογραφία αξίζει όσο χίλιες λέξεις», ναι, λέει ο Αμερικανός μυθιστοριογράφος William Sorayan, «μόνο αν κοιτάξει κανείς την εικόνα και πει ή σκεφτεί χίλιες λέξεις», όπως επισημαίνει ο Kossoy, οπότε ο ιστορικός πρέπει να γνωρίζει το πλαίσιο, τη στιγμή. , το κίνητρο , ο αυθορμητισμός του περιεχομένου, για να γίνει μια αληθινή ιστορική ανάγνωση. Αυτός ο συγγραφέας προτείνει καταρχάς, να κάνει μια επέκταση των πληροφοριών γύρω από την εικόνα, να αναλύσει την αισθητική της φωτογραφίας και να κάνει μια εικονογραφική ερμηνεία και μια εικονολογική* ερμηνεία.
(* Εικονολογία είναι ο κλάδος της συμβολογίας και της σημειολογίας που μελετά τις ονομασίες οπτικά της τέχνης, διαφέρει από την εικονογραφία στο ότι σκοπός της είναι η απλή περιγραφή των εικόνων, ενώ η εικονολογία τις μελετά σε όλες τις πτυχές τους, τις συγκρίνει και τις ταξινομεί).
Ως παράδειγμα, μπορούμε να μιλήσουμε για τη μυθική εικόνα του φιλιού μεταξύ Μπρέζνιεφ και Χόνεκερ κατά την επέτειο της ίδρυσης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, η οποία έγινε σημείο αναφοράς για τον κομμουνισμό και χρησιμοποιήθηκε ως προπαγάνδα στην Ανατολική Γερμανία. στην πραγματικότητα μια κοινή πρακτική.
_________________________________
-«Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως.
Πριν απ’ τον Έρωτα έρωτας.
Κι όταν σε πήρε το φιλί. Γυναίκα.»
(Οδυσσέας Ελύτης)
Alfred Eisenstaedt – Το φιλί του ναύτη, 1945
Συνδέεται με το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Είναι ώρα επιστροφής των στρατιωτών στις οικογένειές τους, 14 Αυγούστου 1945. Η χαρά για την έξοδο στο φως από τα σκοτάδια της βαρβαρότητας γράφει την ιστορία. Ειρήνη, μαγική λέξη.
Ο ναύτης Glenn McDuffie ορμάει και αγκαλιάζει την άγνωστή του νοσοκόμα Edith Shain στην Times Square. Ο Alfred Eisenstaedt ήταν τυχαία εκεί και αποθανάτισε τη στιγμή, «το φιλί του ναύτη».
Δεν ήταν ερωτικό φιλί, αλλά δεν φαίνεται ότι το μεγαλείο της χαράς άγγιξε του έρωτα την ιερότητα;
«Ήμουν ευτυχισμένος! Άρχισα να τρέχω στους δρόμους και τότε είδα τη νοσοκόμα. Με είδε και αυτή να είμαι χαμογελαστός… Απλά την πλησίασα και τη φίλησα.
Δεν ανταλλάξαμε ούτε λέξη. Στη συνέχεια μπήκα στον σταθμό του τρένου και κατευθύνθηκα στο Μπρούκλιν«.
«Είδα έναν άνδρα να τρέχει προς το μέρος μας. Φοβήθηκα πως μπορεί να είναι κάποιος θυμωμένος σύζυγος ή φίλος που ερχόταν για να με χτυπήσει. Κοίταξα και είδα πως μας έβγαζε φωτογραφία και έτσι παρέτεινα το φιλί για να έχει τη λήψη«.
-«Σήκω μικρή μικρή μικρή Πορτοκαλένια ! Όπως σε ξέρει το φιλί κανένας δεν σε ξέρει.»
(Ο. Ελύτης)
Auguste Rodin-The Kiss (1901–4)
Το διάσημο γλυπτό του Ογκίστ Ροντέν Το Φιλί αντιπροσωπεύει μια κομβική στιγμή στην ιστορία της δυτικής τέχνης, απεικονίζοντας μια ερωτική σχέση με την εκπληκτικά σύγχρονη ειλικρίνεια.
_________________________________
-Κική Δημουλά, «Επιτύμβιο»
(από τη συλλογή της «Μεταφερθήκαμε Παραπλεύρως»)
(Γ. Ρίτσος)
The Kiss, 1897 by Edvard Munch
Ο Αυστριακός καλλιτέχνης Gustav Klimt δημιούργησε την εκδοχή του The Kiss μεταξύ 1907 και 1908 στο στούντιό του στη Βιέννη. Ο πίνακας αντιπροσωπεύει το κλασικό στυλ Vienna Secession και θεωρείται ένα χαρακτηριστικό έργο Klimt με όλα τα γραφικά χαρακτηριστικά που θα περιμέναμε. Σε αυτό ο Klimt απεικονίζει την προσωπική του ζωή -η γυναίκα είναι η Emilie Flöge, κουνιάδα και μούσα του Klimt, η οποία επίσης θεωρούνταν ευρέως ότι ήταν η ερωμένη του- αλλά κάνει επίσης μια άμεση αναφορά στον πίνακα The Kiss του Edvard Munch. Ενώ ο πίνακας του Munch αντικατοπτρίζει τους προσωπικούς του δαίμονες, δείχνοντας το ζευγάρι σε ένα βαρύ σκοτεινό φόντο, τα πρόσωπά τους συγχωνεύονται σε ένα χωρίς χαρακτηριστικά κενό περίγραμμα, η έκδοση του Klimt είναι πολύ πιο ρομαντική αλλά όχι λιγότερο παθιασμένη.
-«Θα το νηστέψω το φιλί ώσπου να με φιλήσεις»
(Μ. Γκανάς, Άσμα ασμάτων)
(Μίλτος Σαχτούρης)
Σχόλια