Ασυμπτωτική Αρχιτεκτονική

ASYMPTOTIC ARCHITECTURE A NEW THEORY FOR CONTEMPORARY ARCHITECTURAL CREATION   Charalampos Charitos Mechanical Engineer NTUA MBA AUEB   Myrianthe Moussa M.Arch.II Architect Engineer NTUA Contact: info @ asymptotic-architecture.org Could we analogize the course of Architecture over time to a journey on a train, where train-stations would represent the architectural trends/movements? And if we were the passengers of the train, wouldn’t we be able to observe from our window the transitions from one "station" to another through a sequence of images, just like the sequence of landscapes we would meet in such a journey? And when we come to the present, would it be suitable to parallel contemporary Architecture with a dive in the deep blue ocean? Where contemporary Architects, already surrounded by endless influences, may experience an unprecedented freedom of movement, which – combined with each one’s personality, knowledge and previous experiences – leads to chaotically increasing options.  What has triggered us to write this article is of lack of – and consequently the research for – a suitable term to define the global architectural production of our times, as long as “Postmodernism” cannot cover contemporary architecture. Postmodernism has crystallized and it is correlated to specific Architects and projects, and specific trends/attitudes/moods/characteristics. To be more precise, we intended to generate a self-defined term, not a hetero-defined term (contrary to terminology like “postmodern” - meaning after the “modern” - or “neo-classical”, or terminology using contrasts, like “anti-art”, or even terminology expressing a mood, like “Romanticism”). However, in the following lines we will support the view that neither a self-defined nor a hetero-defined term can be used. Furthermore, it would be preferable to generate the new term today, in present, not retroactively by the architectural historians in the future.   Our proposal wittingly includes the generation and establishment of a new, original term for the contemporary architectural production: Asymptotic Architecture. This is a term which, first of all, does not face a time commitment (achronic/timeless term). It will be able to characterize the architectural creations for an indeterminable number of years, as long as the term remains suitable and necessary, without seeking an egotistical definition (modern, classic etc) to be associated with, thus claiming the exclusiveness of the term and the era, while being caged in temporal, aesthetic, morphological, functional, technological, cultural and other parameters. “Asymptotic Architecture” does not antagonize modern, postmodern or any other architectural trend. It has achieved to reconcile with and surpass them. The term “Asymptotic Architecture” does not represent a specific trend. On the contrary, it can express multiple approaches and influences, which do not necessarily have major touchstones, except for a common knowledge base and a common timeframe. The dialogue with past, present and future is constant. Today, the utilization of the fluid borders between trends, the elimination of restrictions and the culmination of the perpetual architectural analysis-synthesis, are more obvious than ever before. Differentiation is further reinforced by the boom in communications, since the constant feedback of influences and ideas gives the chance to every single Architect to become familiar with other Architects’ projects (easily accessible information) and look up to them, get influenced by them or even reject them, and in any case create something unique. Creativity in our era is also facilitated by the extensive dispersion of information and cultural elements in global dimensions – “Globalized Architecture” – where the mix of cultural elements is only one of the various “consequences”. Architectural culture is spread, transformed and redefined with the greatest freedom and easiness ever known.  Contemporary technology has suspended an indefinite number of restrictions and has spectacularly increased the degrees of freedom in architectural design, thus introducing pioneering elements. The production of pioneering elements (which is facilitated by the technological advances, the spread of culture and knowledge etc) coexists with the re-utilization of currently existing elements, and, as a result, the possible outcomes are multiplied – which is one more reason why contemporary Architecture cannot be confined.  All the above, combined with many different factors, such as: the large number of Architects, the multiple influences, the infinite ideas, the numerous projects realized – which are rapidly increasing owing to the spectacular economic growth of countries and societies, and also the rising standards of living – have been offering the right opportunities for an unprecedented florescence of architectural creativity.  We live in the era of images and animation, the era of continuously changing (non-static), living Architecture, the era of communications, travels and the World Wide Web. Furthermore, we live in the era of Star Architects and branded Architecture. The Star Architects as a rule do not have commonalities or common touchstones in such an extent that would result in prevailing characteristics. Each one of them tries to promote oneself through one’s uniqueness, by one’s pioneering work, or even by being provocative. Moreover, the buildings themselves are being used as a way of showing off and gaining prestige, exposure to publicity, distinction, impressiveness, supremacy, dominance, and all kinds of means are used to achieve it. There is an effort to impose buildings as landmarks – so different from one another, so many of them. The need for dominance and differentiation is also being served by corporate identities, which nowadays are developed very carefully with the help and the interaction of various experts, not only Architects. The identities seek diversity and uniqueness in such a way that they become hallmarks for the organizations/corporations/brands, simultaneously having the potential to replicate and adapt in different spaces and places. In addition, we should also refer to the increasing trend for consumption, which affects and is affected by Architecture, with evident consequences in the interaction with Advertising. At the same time, the rapid changes and the diversity in the way of life (for example: pluralistic, minimalistic, ecolological etc) do not allow contemporary Architecture to reflect it adequately and to interact in such a way as to result in a bijection. Even when Architecture manages to reflect it, it is only a capture of a snapshot (for example: the Millennium Dome in London, designed to house the Millennium Experience, or the facilities for the Olympic Games in Beijing in 2008, or the facilities for the Olympic Games in London in 2012 etc). In a similar manner, we witness, among other things, the production of temporary architectural creations, mainly aimed to serve commercial applications/purposes/activities (for example: exhibition stands, which have the size of a city block in big international car motorshows). Apart from the suspension of restrictions, we often witness disapprobation of conservatism by contemporary Architects, together with free interpretation. Even the way they “audaciously” push aside the history and theory of Architecture – a beloved postmodern rhetoric – is so familiar nowadays. A retrospect of the past may be performed as criticism, sometimes scoffing it or even expressing the rejection of the “authorities” of the past. The results of all the above may vary from diverse prototypes to composite architectural trends. Take for example the use of recycled materials, the re-use of traditional elements in their original form or in a variant/transformation/adaptation/contemporary version with the use of contemporary design, production methods and materials. Besides, even when their characteristics do not coincide, they are still recognizable as creations of the present time.  The term “Asymptotic Architecture” can also be justified by what contemporary Architecture “is not” or “does not have” – for example, it does not have doctrines. Also, there is another unshakeable argument, which supports the selection of the term: it is the fact that “today’s tend” cannot be taught in Architecture Schools because there is not one single contemporary trend to represent and characterize our era, unlike what happened with Modernism, which had specific ideological fundamentals and theory. Finally, we realize that the attribute “Asymptotic” could express not only the contemporary Architecture but also the whole of the contemporary Art, for the same or similar reasons. Moreover, the interaction between Architecture and Art (the other forms of Art) is timeless and constant. The interchange and mutual assimilation of elements from both sides along their parallel pathways has also been facilitating a multiplying effect in forming trends and producing prototype work.  πηγή:www.asymptotic-architecture.org/index.htm ΑΣΥΜΠΤΩΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΙΑ ΝΕΑ ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ

Χαράλαμπος Χαρίτος Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ MBA ΟΠΑ (ΑΣΟΕΕ)   Μυριάνθη Μουσά M.Arch.II Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ Επικοινωνία: info @ asymptotic-architecture.org Θα μπορούσε το ταξίδι στην Αρχιτεκτονική διαχρονικά να παρομοιαστεί με ταξίδι επάνω σε ένα τρένο, με σταθμούς τις διάφορες τάσεις-ρεύματα της Αρχιτεκτονικής; Και ως επιβάτες να παρακολουθούμε από το παράθυρό μας τη μετάβαση από τον έναν σταθμό στον επόμενο μέσα από μια διαδοχή εικόνων, κατ’ αντιστοιχία με τη διαδοχή των τοπίων και των τόπων που συναντούμε σε ένα τέτοιο ταξίδι; Και αν ναι, μήπως θα έπρεπε το ταξίδι στη σύγχρονη Αρχιτεκτονική να παρομοιαστεί με βουτιά στον απέραντο γαλάζιο ωκεανό; Με μια πρωτόγνωρη ελευθερία κινήσεων από πλευράς των σύγχρονων Αρχιτεκτόνων, οι οποίοι περιβάλλονται από ένα αμέτρητο πλήθος επιρροών και, σε συνδυασμό με τη διαφορετική προσωπικότητα αλλά και τις γνώσεις και την εμπειρία του καθενός, οδηγούνται σε χαοτικά πολλαπλασιαζόμενες επιλογές. Έναυσμα για τη συγγραφή του παρόντος δοκιμίου υπήρξε η διαπίστωση της έλλειψης - και, κατά συνέπεια, η αναζήτηση - κατάλληλου όρου για τον προσδιορισμό της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής δημιουργίας της εποχής μας, καθώς το μετα-μοντέρνο δεν μπορεί να καλύψει τη σύγχρονη αρχιτεκτονική δημιουργία. Το μετα-μοντέρνο έχει αποκρυσταλλωθεί, συνδέεται με συγκεκριμένους Αρχιτέκτονες και έργα και συγκεκριμένες τάσεις-στάσεις-διάθεση-χαρακτηριστικά. Για την ακρίβεια, αναζητήθηκε αυτοπροσδιοριζόμενος όρος και όχι ετεροπροσδιοριζόμενος [όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το “μετα-μοντέρνο” (μετά το μοντέρνο) ή με το “νεο-κλασικό”, ή με άλλο τρόπο, όπως για παράδειγμα με αντίθεση (αντι-, όπως “αντι-τέχνη”) ή με την έκφραση κάποιας χαρακτηριστικής διάθεσης, όπως για παράδειγμα συνέβη στην Τέχνη με τον “Ρομαντισμό”). Όμως, θα τεκμηριωθεί παρακάτω γιατί η επιλογή αυτοπροσδιοριζόμενου όρου είναι αδύνατη. Επιπλέον, είναι εξίσου άστοχο να χρησιμοποιηθεί ετεροπροσδιοριζόμενος όρος. Θα ήταν, επίσης, ευκταίο να προσδιοριστεί ο νέος όρος σήμερα, στο παρόν, και όχι αναδρομικά από τους ιστορικούς της αρχιτεκτονικής στο μέλλον. Η πρότασή μας περιλαμβάνει συνειδητά τη δημιουργία και την καθιέρωση ενός νέου, πρωτότυπου όρου για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική δημιουργία: Ασυμπτωτική Αρχιτεκτονική (Asymptotic Architecture). Πρόκειται για έναν όρο που καταρχήν δεν δεσμεύεται χρονικά (αχρονικός όρος). Μπορεί να συνεχίσει να προσδιορίζει την αρχιτεκτονική δημιουργία για ακαθόριστο αριθμό ετών, όσο αυτός ο όρος εξακολουθεί να είναι κατάλληλος και αναγκαίος, χωρίς να αναζητά εγωιστικά το χαρακτηρισμό (μοντέρνο, κλασικό κλπ) που θα συνδεθεί μαζί του, διεκδικώντας την αποκλειστικότητα της έννοιας και της χρονικής τοποθέτησής της, κάτι που θα την εγκλώβιζε χρονικά, αισθητικά, μορφολογικά, λειτουργικά, τεχνολογικά, πολιτισμικά κ.ο.κ. Η “Ασυμπτωτική Αρχιτεκτονική” δεν ανταγωνίζεται το μοντέρνο, το μετα-μοντέρνο ή άλλη αρχιτεκτονική τάση. Έχει συμφιλιωθεί μαζί τους και τις έχει ξεπεράσει. Ο όρος “Ασυμπτωτική Αρχιτεκτονική” δεν εκφράζει μία συγκεκριμένη τάση. Αντιθέτως, εκφράζει την πολυσυλλεκτικότητα απόψεων και επιρροών που δεν έχουν απαραιτήτως μείζονα κοινά σημεία αναφοράς, πλην της κοινής γνωσιακής αφετηρίας και του κοινού χρονικού πλαισίου εμφάνισης. Πρόκειται για έναν διαρκή διάλογο με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, είναι εμφανής η εκμετάλλευση (με την έννοια της αξιοποίησης) της ρευστότητας των ορίων, η άρση των αναστολών και η αποκορύφωση της αέναης διαδικασίας ανάλυσης-σύνθεσης που χαρακτηρίζει την Αρχιτεκτονική. Η διαφοροποίηση ενισχύεται ακόμη περισσότερο με την έκρηξη της επικοινωνίας, αφού μπορούν όλοι οι Αρχιτέκτονες σήμερα, μέσω της διαρκούς ανατροφοδότησης επιρροών και ιδεών, να γνωρίσουν το έργο κάποιου άλλου Αρχιτέκτονα (εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία) και μπορούν να το θαυμάσουν, να επηρεαστούν ή να το απορρίψουν, και πάντως να δημιουργήσουν κάτι δικό τους τόσο μοναδικό όσο και το προηγούμενο. Η δημιουργικότητα αυτή διευκολύνεται και από την ευρεία διάχυση της κουλτούρας και της πληροφορίας σε παγκόσμιο επίπεδο – “Παγκοσμιοποιημένη Αρχιτεκτονική” – με την ανάμιξη πολιτισμικών στοιχείων στην Αρχιτεκτονική να συγκαταλέγεται στις “συνέπειες”. Η Αρχιτεκτονική κουλτούρα διαχέεται, μετασχηματίζεται και επαναπροσδιορίζεται με μεγαλύτερη ευκολία και ελευθερία από ποτέ. Η σύγχρονη τεχνολογία έχει άρει τους περιορισμούς και έχει αυξήσει θεαματικά τους βαθμούς ελευθερίας του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, προσθέτοντας έτσι και νεωτεριστικά στοιχεία. Η παραγωγή πρωτογενών στοιχείων (που διευκολύνεται από την πρόοδο στην τεχνολογία των υλικών, τη διάχυση της κουλτούρας και της γνώσης κλπ) συνυπάρχει με την εκ νέου αξιοποίηση υφιστάμενων στοιχείων, πολλαπλασιάζοντας έτσι τα πιθανά αποτελέσματα – ένας ακόμη λόγος που πολύ συχνά η σύγχρονη Αρχιτεκτονική δεν μπορεί να μπει σε πλαίσια. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με μια σειρά ποικίλων άλλων παραγόντων, όπως ενδεικτικά: το μεγάλο πλήθος Αρχιτεκτόνων, οι πολλαπλές επιδράσεις, οι αμέτρητες ιδέες, ο μεγάλος αριθμός πραγματοποιημένων έργων – και ραγδαία αυξανόμενος κατά τα τελευταία χρόνια λόγω και της θεαματικής ανάπτυξης των χωρών και των κοινωνιών, και της ανόδου του βιοτικού επιπέδου – προσέφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν τις κατάλληλες ευκαιρίες για αυτή την πρωτοφανή άνθιση της αρχιτεκτονικής δημιουργίας. Ζούμε στην εποχή της εικόνας και του animation, στην εποχή της μεταβαλλόμενης (μη-στατικής), ζώσας Αρχιτεκτονικής, στην εποχή της επικοινωνίας, των ταξιδιών και του Διαδικτύου. Ζούμε, επίσης, στην εποχή των Star Architects και της επώνυμης Αρχιτεκτονικής. Οι Star Architects ως επί το πλείστον δεν έχουν κοινά στοιχεία ή σημεία αναφοράς σε κλίμακα που να γίνονται καθολικά και χαρακτηριστικά. Ο καθένας προσπαθεί να αυτοπροβληθεί μέσα από τη μοναδικότητά του, ανοίγοντας νέους δρόμους, ή ακόμη και προκαλώντας. Αλλά και τα ίδια τα κτήρια χρησιμοποιούνται ως μέσα επίδειξης, κύρους, προβολής, καταξίωσης, εντυπωσιασμού, κυριαρχίας, και χρησιμοποιούν κάθε είδους στοιχείο για να το πετύχουν. Προσπαθούν να καθιερωθούν ως ορόσημα – τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, τόσο πολυπληθή. Την ανάγκη για επιβολή αλλά και διαφορετικότητα εξυπηρετούν και οι εταιρικές ταυτότητες που αναπτύσσονται πλέον με ιδιαίτερη προσοχή και με τη συνδρομή και την αλληλεπίδραση διαφόρων ειδικοτήτων πέραν των Αρχιτεκτόνων, αναζητώντας την ποικιλομορφία και τη μοναδικότητα με τρόπο που να αποτελέσουν χαρακτηριστικά γνωρίσματα των οργανισμών/εταιρειών/μαρκών, όντας παράλληλα φτιαγμένα για να αναπαράγονται και να προσαρμόζονται σε διαφορετικούς χώρους και τόπους. Στα προαναφερθέντα θα πρέπει να προστεθεί και η αυξανόμενα καταναλωτική τάση της κοινωνίας, την οποία επηρεάζει και από την οποία επηρεάζεται η Αρχιτεκτονική, με εμφανείς συνέπειες και στην αλληλεπίδραση με τη Διαφήμιση. Ταυτόχρονα, οι ραγδαίες μεταβολές και η ποικιλομορφία του τρόπου ζωής (όπως για παράδειγμα: πλουραλιστικός, μινιμαλιστικός, οικολογικός κλπ) δεν επιτρέπουν στη σύγχρονη Αρχιτεκτονική να τον αντικατοπτρίσει επαρκώς και να αλληλεπιδράσουν με τρόπο ώστε να καταλήξουν σε μια αντιστοιχία αμφιμονοσήμαντη. Ακόμα και όταν προλαβαίνει να το κάνει, ο αντικατοπτρισμός αφορά ένα στιγμιότυπο (για παράδειγμα: το Millennium Dome στο Λονδίνο που δημιουργήθηκε για να στεγάσει την εμπειρία του Millennium, τα έργα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008 στο Πεκίνο, τα έργα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο κοκ). Έτσι, προκύπτουν, μεταξύ άλλων, και εφήμερες αρχιτεκτονικές δημιουργίες, κάτι που αντανακλάται κυρίως σε εμπορικές εφαρμογές (για παράδειγμα: εκθεσιακά περίπτερα, τα οποία σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις αυτοκινήτου βρίσκονται σε κλίμακα οικοδομικού τετραγώνου). Πέρα από την άρση των περιορισμών, παρατηρείται συχνά και αποδοκιμασία του συντηρητισμού από τους σύγχρονους Αρχιτέκτονες, με ταυτόχρονη ελεύθερη ερμηνεία. Ακόμα και ο “αυθάδης” παραγκωνισμός της θεωρίας και της ιστορίας της Αρχιτεκτονικής – μια αγαπημένη ρητορική των μεταμοντέρνων – είναι σήμερα οικείος. Η αναδρομή στο παρελθόν μπορεί να γίνεται ως κριτική, ενίοτε χλευάζοντάς το ή ακόμα και εκφράζοντας την άρνηση των αυθεντιών του παρελθόντος. Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω μπορεί να είναι από ετερόκλητες πρωτότυπες δημιουργίες έως αναμικτικές τάσεις “Συνδυαστικής Αρχιτεκτονικής”, όπως η χρήση ανακυκλωμένων υλικών, η επανάχρηση παραδοσιακών στοιχείων αυτούσιων ή σε παραλλαγή/προσαρμογή/μετάλλαξη/σύγχρονη απόδοση μέσω σχεδιασμού, μεθόδων παραγωγής και υλικών του σήμερα. Εξάλλου, ακόμα και όταν δεν συμπίπτουν τα χαρακτηριστικά τους, παραμένουν αναγνωρίσιμες ως δημιουργίες του σήμερα. Η απόδοση του όρου “Ασυμπτωτική Αρχιτεκτονική” θα μπορούσε να αιτιολογηθεί και από το “τι δεν είναι” ή “τι δεν έχει” η σύγχρονη Αρχιτεκτονική – για παράδειγμα: δεν έχει δόγματα. Αταλάντευτο επιχείρημα για την επιλογή του όρου “Ασυμπτωτική” αποτελεί και το γεγονός ότι δεν μπορεί να διδαχθεί η “σημερινή τάση” στις Σχολές Αρχιτεκτονικής ακριβώς διότι δεν υπάρχει μία μόνο αντιπροσωπευτική και χαρακτηριστική τάση της εποχής, όπως για παράδειγμα συνέβη με τον Μοντερνισμό, που είχε και κάποιο συγκεκριμένο ιδεολογικό και θεωρητικό υπόβαθρο. Διαπιστώνουμε, τέλος, ότι ο προσδιορισμός “Ασυμπτωτική” θα μπορούσε να μην εκφράζει μόνο τη σύγχρονη Αρχιτεκτονική αλλά και ολόκληρη τη σύγχρονη Τέχνη για τους ίδιους ή αντίστοιχους λόγους. Εξάλλου, η αλληλεπίδραση της Αρχιτεκτονικής με την Τέχνη (με τις άλλες μορφές Τέχνης) είναι διαχρονική και διαρκής. Η εκατέρωθεν αφομοίωση στοιχείων κατά τις παράλληλες πορείες δρα και αυτή πολλαπλασιαστικά στη διαμόρφωση τάσεων και στην παραγωγή πρωτότυπων έργων.